غذا یکی از مهمترین صنایع موجود در جهان است؛ حتی اگر تمام رسانه‌ها و مسئولان روی صنایع دیگر، از خودروسازی تا نفت و پتروشیمی، از اتمی تا فضایی، از نساجی تا چوب و فولاد و بازارهای مالی تمرکز کنند.
غذا یکی از مهمترین صنایع موجود در جهان است؛ حتی اگر تمام رسانه‌ها و مسئولان روی صنایع دیگر، از خودروسازی تا نفت و پتروشیمی، از اتمی تا فضایی، از نساجی تا چوب و فولاد و بازارهای مالی تمرکز کنند. صنعت غذایی نه یک صنعت مرتبط با حوزۀ اقتصاد یک کشور، بلکه یک بخش مهم از بهداشت، درمان، سلامت اجتماعی در هر دو بُعد جسمی و روحی، امنیت و حتی رضایتمندی اجتماعی است.
با این نگاه باید گفت، اهمیت صنعت غذایی و صنایع همگرا با آن از جمله کشاورزی، باغداری و دامپروری به خصوص چند سال اخیر که تنش‌های بین‌المللی به حداکثر رسیده و حتی در برخی از موارد منجر به جنگ‌های نظامی مستقیم و یا نیابتی شده، بیش از گذشته شده است. با نگاه به تأثیرات منفی جنگ روسیه و اوکراین و نقش آن در امنیت غذایی اروپا و دیگر کشورها، می‌توان به خوبی به این مهم پی برد.
طبق آمار بانک جهانی، در سال جاری قیمت انواع مواد غذایی با رشدی بی‌سابقه در بسیاری از اقلام، حتی تا نزدیک به 50درصد نیز افزایش داشت. وجود محصولاتی مانند گندم با رشد بیش از 35 درصدی، گوشت با نزدیک به 50 درصد افزایش قیمت و چای با حدود 25 درصد، تورم در این لیست و متوسط افزایش قیمت 18 درصدی مواد غذایی سال جاری (رشد 49 درصدی در دو سال اخیر)، نشان می‌دهد بازار جهانی تا چه اندازه متقاضی محصولات نوین، با کیفیت برتر و با قیمت منطقی‌تر است؛ فرصت که میتواند اقتصاد کشورهایی نظیر ایران را که در بخش کشاورزی و دامداری (لااقل) پیشینۀ تمدنی و ظرفیت بالای دارند را متحول کند.
در این بین البته نباید سراسیمه وارد بازار شد خاصه اینکه هر کشور ظرفیت‌ها و مزیت‌های کشاوزی منحصربفردی دارد و اگر بدون توجه به منابع آبی و پتانسیل اقلیمی و بدون استراتژی مشخص، وارد گردونۀ رقابت شود، نه‌تنها به موفقیت چشمگیری نخواهد رسید، بلکه منابع خود را نیز از دست خواهد داد؛ این مهم برای کشوری مانند ایران که در شرایط عادی نیز سرزمینی گرم و خشک محسوب می‌شود و با معضل کم‌آبی مواجه است، از اهمیت بسیار بالاتری برخوردار است.
با این حال ایران که در محصولات باغی، در زمرۀ متنوع‌ترین اقلیم‌های جهان قرار دارد و انواع مرکبات با انواع سلایق در این کشور قابل تولید است و از سوی دیگر در بسیاری از محصولات کشاورزی به خصوص در کشت دیم نیز ایران ظرفیت بالایی دارد. بهبود صنعت بسته‌بندی، توزیع منطقی محصولات با توجه به بازار هدف، کیفیت برتر و تولید انبوه متناسب با شرایط جهانی، از دیگر مواردی است که باید به آنها توجه کرد؛ در کنار همۀ این موارد، گسترش دیپلماسی اقتصاد را نیز نباید از قلم انداخت.
سید حسین آقا سید مرتضی
رییس هیات موسس دانشگاه علمی کاربردی
